Tuổi thơ

Là người con độc nhất trong cuộc hôn nhân giữa Tobias Snape (một Muggle) và Eileen Prince Snape (một phù thủy), Severus Snape bẩm sinh là một phù thuỷ lai. Sống tại Đường Bàn Xoay trong một vùng công nghiệp phía bắc nước Anh, gia đình Snape không mấy hạnh phúc. Ông Tobias Snape thường xuyên nổi cơn tam bành với vợ, còn Severus, đứa con phù thủy của họ, thường bị cha mẹ bỏ bê hoặc đôi khi còn tệ hơn thế.

Khi lên 9, cậu bé Severus phát hiện ra trong vùng có một đứa trẻ khác cũng có năng khiếu pháp thuật, và đem lòng yêu cảm mến cô bé Lily Evans với đôi mắt xanh lục, bản tính tốt bụng và gan dạ. Severus cố quên đi rằng cô bé là một phù thuỷ “Máu bùn”, tức phù thuỷ gốc Muggle. Bất chấp tình trạng huyết thống của cô, cậu bé vẫn ngây thơ hy vọng rằng cả hai sẽ được phân loại vào Slytherin, nơi cậu tin là Nhà dành cho những phù thuỷ sinh sáng giá nhất như mình.

Dưới mái trường Hogwarts

Severus và Lily theo học Hogwarts cùng nhau từ năm 1971 đến năm 1978, nhưng Severus vào Nhà Slytherin còn Lily lại được phân loại vào Gryffindor. Cùng khoá với họ còn có James Potter, Sirius Black, Remus Lupin, và những đứa con của Tử thần Thực tử nhà Avery và Mulciber. Cũng trong thời gian này, các phù thuỷ sinh khoá khác phải kể đến Regulus Black, Lucius Malfoy và Bertha Jorkins. Đây là thập kỷ Chúa tể Voldemort lần đầu tiên tiến lên đỉnh cao quyền lực; và thế hệ học sinh tại Hogwarts cũng phản ánh sự hỗn loạn của thế giới bên ngoài. Tình trạng huyết thống thường xuyên được lấy ra làm trò chế nhạo trong sân trường; và nhiều phù thuỷ sinh trẻ đã bị cuốn hút bởi sức mạnh và lý tưởng của Voldemort. Severus Snape, cậu học sinh từ lúc nhập trường đã có vẻ biết nhiều lời nguyền hơn hầu hết các học sinh lớp trên, nằm trong số này. Và bởi thế, Lily trở nên ngày một phiền muộn khi người bạn thời thơ ấu của cô càng lúc càng thân cận với đám Nhà Slytherin ghét Muggle, đặc biệt là Avery và Mulciber.

Snape và James Potter nhanh chóng nảy sinh mối thù không đội trời chung, phần vì kiểu ganh đua thường tình giữa Slytherin với Gryffindor, và phần khác do James và băng “Đạo tặc” của cậu ta coi Snape là một mục tiêu hiển hiện. Quan trọng hơn cả, James và nhóm bạn của mình vốn yêu thích Muggle và các phù thuỷ gốc Muggle nên không thể ưa được thói khinh ghét Muggle từ nhỏ của Severus. James cùng với người bạn thân Sirius đặt biệt danh cho Snape là “Snivellus” (mít ướt) và chế nhạo về ngoại hình không đẹp đẽ của cậu, chưa kể còn thêm Peter Pettigrew hùa vào. Trong những năm đầu, Severus cố gắng duy trì tình bạn của mình với Lily Evans, nhưng James đã liệt Snape vào “sổ đen” và truy lùng cậu bất cứ khi nào có thể, thường là sau lưng Lily.

Suốt mấy năm, Snape dành rất nhiều thời gian để theo dõi James và đám bạn, hòng tìm mọi cách khiến họ bị đuổi học. Thông thường, nhóm Đạo Tặc có ưu thế hơn bởi họ là người tạo ra Bản đồ Đạo tặc, nhờ vậy luôn có thể biết Snape đang đi đâu. Tuy vậy, có một lần, lợi dụng sự tọc mạch của Snape về việc Lupin biến mất hàng tháng, Sirius Black đã lừa cậu vào đường hầm dưới thân cây Liễu Roi để tìm hiểu. Snape lúc đó có thể đã bị Lupin-hoá-sói giết chết hoặc bị biến thành người sói nếu James Potter không kịp thời phát hiện và kéo cậu trở lại. Sự việc không làm cho Snape cảm thấy biết ơn, ngược lại, Snape cho rằng James chỉ đơn thuần là cứu người bạn của mình thoát tội sát nhân.

Ký ức tệ nhất của Snape là về một biến cố xảy ra trong năm học thứ năm tại Hogwarts. Vào cái ngày học sinh tham gia kỳ thi Phù thuỷ Thường đẳng môn Phòng chống Nghệ thuật Hắc ám, khi Severus đang ngồi một mình ngoài sân trường, James và Sirius đã lén chơi khăm cậu một vố để làm nhục cậu trước mặt tất cả các học sinh khác. Lily ở đó cố ngăn James lại, nhưng Severus, tức giận và xấu hổ, lại trút cả vào Lily và gọi cô bằng một từ không thể tha thứ – Máu bùn. Severus đã đứng bên ngoài Nhà Gryffindor suốt đêm đó mong cô tha lỗi, nhưng Lily nhất định không động lòng, đồng thời thông báo với Severus rằng cậu không thể vừa làm bạn với Lily vừa chơi với những kẻ ghét Muggle như Mulciber.

Lily cắt đứt quan hệ với người bạn thời thơ ấu và kết hôn với James Potter ba năm sau đó, nhưng Snape vẫn luôn yêu cô.

Trở thành Tử thần Thực tử và gián điệp hai mang

Khi đến tuổi trưởng thành, Snape và nhiều người trong nhóm bạn Nhà Slytherin của ông trở thành Tử thần Thực tử. Không rõ Snape đã dự phần thế nào trong triều đại khủng bố của Voldemort, nhưng rõ ràng ông tỏ ra rất thân cận với Chúa tể Hắc ám. Trong một lần khi đang lảng vảng ở gần quán Đầu Heo, Snape đã nghe trộm được cuộc nói chuyện giữa Albus Dumbledore và Sybill Trelawney, và biết được một phần lời tiên tri của Trelawney về “kẻ có sức mạnh đánh bại Chúa tể Hắc ám sắp xuất hiện… khi tháng bảy đi qua”. Snape đã chuyển Lời tiên tri không hoàn chỉnh này cho chủ nhân của mình.

Hành động nhỏ này là một bước ngoặt đối với cuộc đời Snape. Khi nhận ra Voldemort – tin vào lời tiên tri – đã lên kế hoạch tấn công nhà Potter, hòng ám sát James và đứa con sơ sinh của Lily, ông đã vô cùng kinh hãi. Biết rằng Lily không đời nào từ bỏ con trai mình mà không kháng cự, Snape đã cầu xin Chúa tể Hắc ám tha mạng cho cô, và hắn đã đồng ý. Nhưng Snape cũng đủ sáng suốt để biết rằng không thể tin tưởng tuyệt đối vào Voldemort. Thay vào đó, ông đã gặp cụ Dumbledore trên đỉnh đồi gió hú để cảnh báo về cuộc tấn công sắp diễn ra và nhờ cụ cứu lấy Lily. Chính lúc này, cụ Dumbledore mới mời ông làm Bậc thầy Độc dược tại Hogwarts để tạo ra một vỏ bọc và nơi trú ngụ an toàn cho thân phận điệp viên hai mang mà Snape bắt đầu đảm nhận từ đây.

Gia đình Potter dù sao cũng đã bị phản bội bởi người bạn Peter Pettigrew, kẻ đã bán đứng họ cho Voldemort. Nhưng vào thời điểm đó Snape và Dumbledore vẫn lầm tưởng chính Sirius Black đã phản bội nhà Potter và sau đó giết chết Peter trước khi làm nổ tung một con phố và thảm sát 12 người Muggle. Snape đau đớn vì kế hoạch thất bại và không còn thiết sống, nhưng cụ Dumbledore đã thuyết phục ông tiếp tục sống vì con trai của Lily, Harry, trong trường hợp Chúa tể Hắc ám hồi sinh vào một ngày nào đó. Snape đau buồn và hối hận đến mức ông đã hoàn toàn trung thành với cụ Dumbledore, với điều kiện cụ Dumbledore không bao giờ tiết lộ điều đó cho bất kỳ ai, đặc biệt là con trai của Lily.

Dù vậy, Dumbledore đã không cần đến kỹ năng gián điệp của Snape trong nhiều năm sau đó, bởi Chúa tể Hắc ám đã tan xác khi lời nguyền Avada Kedavra mà Voldemort nhắm vào Harry-Potter-một-tuổi phản phé lại chính hắn. Chính sự hy sinh quên mình của người mẹ Lily vài giây trước đó đã bất ngờ bảo vệ cho con trai mình. Sở dĩ mọi chuyện xảy ra như vậy cũng là nhờ có lời thỉnh cầu tha mạng Lily của Snape, do đó Voldemort đã bảo cô tránh sang một bên — và từ khi cô chọn chắn trước con trai rồi chết vì cậu bé, pháp thuật bảo vệ của người mẹ đã chảy trong huyết quản Harry. Cũng nhờ vậy, khi Bộ Pháp thuật đưa đám Tử thần Thực tử ra xét xử sau khi Voldemort sụp đổ, cụ Dumbledore đã chứng minh cho sự trung thành của Snape và ông chưa bao giờ bị kết án.

Khi Voldemort trở lại vào năm 1995, Snape, trong vỏ bọc Tử thần Thực tử, bí mật cung cấp cho Dumbledore những thông tin nội bộ, đồng thời bảo vệ Harry. Đây là một công việc lý tưởng với sở trường của ông: Snape giỏi Bế quan Bí thuật đến mức ngay cả Voldemort cũng không thể đọc được suy nghĩ. Cụ Dumbledore sau này đã nói với Snape, “Trao cho Voldemort những thông tin có vẻ như đáng giá trong khi giữ lại được những điều quan trọng là một công việc mà tôi sẽ không tin tưởng vào ai hết ngoại trừ thầy.” Đổi lại, Snape sẽ phải mang tiếng hèn hạ từ cả hai phía, trong khi đó là điều mà ông cực kỳ nhạy cảm.

Giảng dạy tại Hogwarts

Trong 16 năm kể từ khi nhận lời cụ Dumbledore, Severus Snape là Bậc thầy Độc dược tại Hogwarts và là Chủ nhiệm Nhà Slytherin, một vị trí có uy quyền và sự tôn trọng đáng kể. Phong cách giảng dạy của ông dựa trên sự đe nẹt và dọa nạt, tuy nhiên các học sinh của ông thường có kết quả tốt trong các kỳ thi.

Khi Harry bắt đầu đi học, Snape ngay lập tức không thích đứa trẻ mà ông đã hứa sẽ bảo vệ. Thật không may cho Harry, cậu bé trông giống James như đúc — ngoại trừ đôi mắt màu xanh lục là của mẹ Lily. Snape cũng rất tàn nhẫn với Neville Longbottom, có thể vì cho rằng nếu đêm đó Voldemort nghĩ lời tiên tri ứng với Neville thì Lily đã không chết, hoặc có thể ông chỉ cảm thấy Neville sợ ông. Harry tin rằng Snape ưu ái học sinh của Nhà mình trong khi tích cực bỏ qua nỗ lực của học sinh Nhà Gryffindor, nhưng điều đó không phải lúc nào cũng đúng: chẳng hạn như Hermione Granger học tốt môn Độc dược và đã được điểm cao hơn Draco Malfoy. Khi Snape đứng lớp Phòng chống Nghệ thuật Hắc ám, học sinh Nhà Hufflepuff là Ernie MacMillan đã cho rằng lớp học rất tuyệt, và thậm chí Neville Longbottom, người đã phải chịu đựng nỗi ám ảnh về giáo viên trong lớp Độc dược, có vẻ đã tiến xa ở môn Phòng chống Nghệ thuật Hắc ám sau một năm học với Snape.

Các giáo sư khác đều biết Snape là Tử thần Thực tử, nhưng dường như tất cả đều cảm thấy sự tin tưởng của cụ Dumbledore là bằng chứng đủ cho thấy Snape không còn phục vụ các mục tiêu của Voldemort nữa.

Từ góc nhìn của Harry, lời nói của giáo sư Snape thường có vẻ mâu thuẫn với hành động của ông. Bên cạnh những lời xúc phạm thường tình, liên tục trừ điểm hoặc phạt cấm túc một cách oan ức, Snape hết lần này đến lần khác bảo vệ Harry trước Giáo sư Quirrell, ngăn cản ý đồ ép Harry uống Chân dược của Dolores Umbridge, và chưa từng tận dụng vô số cơ hội để giết cậu. Khi Voldemort trỗi dậy vào cuối năm học thứ tư của Harry, Snape đã có thể thể hiện lòng trung thành với Chúa tể Hắc ám và tái lập vị trí của mình trong số các Tử thần Thực tử. Vai trò của ông trong con mắt của Voldemort là sử dụng vị trí của mình tại Hogwarts và tư cách thành viên của Hội Phượng hoàng để tuồn thông tin về Harry và Dumbledore cho Chúa tể Hắc ám. Chỉ Bellatrix Lestrange, đệ tử cuồng tín nhất của Voldemort, vẫn còn nghi ngờ lòng trung thành tuyệt đối của Snape đối với Chúa tể.

Vào năm học thứ năm của Harry, Snape đã dạy kèm cho Harry môn Bế quan Bí thuật theo yêu cầu của cụ Dumbledore, dưới vẻ bề ngoài là học thêm “Thuốc chữa bệnh”. Buổi học trở nên tồi tệ và kết thúc đột ngột khi Snape bắt gặp Harry đang nhìn trộm những ký ức mà ông cất giấu trong Tưởng ký. Harry cảm thấy bối rối khi biết Snape là nạn nhân thời thơ ấu của chính cha mình, và dường như thầy là bạn của mẹ cậu; và cậu cũng cảm thấy tội nghiệp cho thầy sau khi chứng kiến “ký ức tệ nhất” của ông. Tuy nhiên, mặc dù hai thầy trò đã điểm qua một chút về tuổi thơ thiếu thốn của nhau, dường như không ai muốn dành chút đồng cảm nào cho đối phương. Harry rõ ràng chẳng hề là “hoàng tử bé được nuông chiều” như Snape nghĩ, nhưng Snape cũng không hẳn là “đồ cặn bã ở dơ rít rịt” như chú Sirius vẫn gọi. Rốt cuộc hai người đều lặng thinh về những ký ức đó và Harry cũng không bao giờ xin lỗi thầy vì đã xem ký ức của ông trong Tưởng Ký.

Tới năm thứ sáu, Harry tình cờ sở hữu cuốn sách giáo khoa cũ của Snape, cuốn “Chế tạo thuốc cao cấp” mà ông đã ghi chú vào đó các bí kíp riêng từ thời đi học và tự đề tựa biệt danh “Hoàng Tử Lai”. Harry không hề biết rằng Snape chính là vị Hoàng tử cực kỳ sáng tạo đó, và đôi khi tự hỏi có phải đó là sách của chính cha mình không. Khi thầy Lupin nói với Harry rằng không phải vậy, cậu đã rất thất vọng vì vẫn coi Hoàng tử như một người bạn. Harry đã sử dụng các công thức chế tạo thuốc do vị Hoàng tử cải tiến để liên tục ghi điểm trong lớp Độc dược trình độ Pháp thuật tận sức, và dành được sự ưu ái của Bậc thầy Độc dược Horace Slughorn, người thầy cũng từng rất yêu quý người mẹ quá cố của Harry.

Kế hoạch của Dumbledore

Tai họa ập đến vào mùa hè năm 1996 khi cụ Dumbledore bắt đầu săn lùng các Trường Sinh Linh Giá của Voldemort và không thể cưỡng lại ham muốn đeo chiếc nhẫn Gaunt bị nguyền lên tay mình. Tha thiết sử dụng Viên đá Phục sinh của Peverell cẩn trên chiếc nhẫn để gặp lại người mẹ và em gái quá cố, cụ đã bị huỷ hoại vì lời nguyền kịch độc của nó. Snape vội vã bào chế thuốc để cứu chữa, nhưng cũng không thể phục hồi được thương tổn của lời nguyền từ chiếc nhẫn. Ông ước tính cụ Dumbledore chẳng còn sống được đến một năm nữa, nhưng phản ứng của vị Hiệu trưởng đã làm Snape hoàn toàn bất ngờ.

Vì Voldemort đã lên kế hoạch ám sát Dumbledore bằng cách giao nhiệm vụ cho Draco Malfoy, cụ yêu cầu Snape phải giết cụ trước khi bất kỳ ai khác có thể ra tay, vừa để Draco thoát tội sát nhân, vừa để tiếp tục duy trì vỏ bọc cận thần trung tín của Chúa tể cho Snape. Ông hiểu được sự cấp thiết của kế hoạch và miễn cưỡng đồng ý. Mặt khác, Narcissa Malfoy, người mẹ điên cuồng lo cho con trai mình, và Bellatrix, khi đó đang sẵn mối nghi ngờ, đã buộc Snape thực hiện “lời thề bất khả bội”. Vì vậy, ông không còn cách nào khác là phải xuất hiện kết liễu Albus Dumbledore, vị pháp sư quyền năng nhất thời đại, thầy Hiệu trưởng đã tin tưởng và cho ông công việc, cũng là một người cha cuối cùng còn lại của Harry. Tuy nhiên, ở một góc độ khác, lời nguyền Avada Kedavra của Snape giống một liều thuốc trợ tử nhiều hơn, vì bản thân cụ Dumbledore đã bị nguyền quá nặng từ chiếc nhẫn Trường sinh linh giá, cũng như vừa uống toàn bộ chỗ độc dược của Voldemort trong hang động trước đó.

Sau khi ngấm ngầm bảo vệ Harry khỏi bị tấn công từ đám Tử Thần Thực Tử trên tháp, Snape thừa nhận thân phận Hoàng Tử Lai của mình với cậu, rồi tẩu thoát cùng Draco Malfoy.

Sau mùa hè, dưới thân phận gián điệp hai mang, ông tiếp tục thực hiện các phần tiếp theo trong kế hoạch của cụ Dumbledore để bảo vệ Harry cho đến khi cậu đủ 17 tuổi, bắt đầu từ nhiệm vụ Bảy Potter. Nhiệm vụ đã thành công, tuy không thể tránh khỏi thương vong: Moody Mắt Điên đã hy sinh; và Snape, trong khi tấn công trượt một Tử Thần Thực Tử, đã cắt phải tai của George Weasley.

Sau khi trở thành Hiệu trưởng Hogwarts, theo di nguyện của Dumbledore, Snape nhận nhiệm vụ bảo vệ đám học sinh trong trường khi Voldemort đã trở lại đỉnh cao quyền lực, trong khi mặt khác vẫn phải thoả hiệp với sự đàn áp tàn bạo của anh em nhà Carrow cũng như những chính sách thù ghét phù thuỷ gốc Muggle của phe Hắc ám. Trong thời gian này, nhờ sinh hoạt trong phòng Hiệu trưởng, ông có thể nói chuyện với Dumbledore và cụ Phineas Nigellus Black thông qua các bức chân dung của hai vị cựu Hiệu trưởng. Bằng cách này, Snape biết được thời gian và địa điểm phù hợp để trao Thanh gươm Gryffindor cho Harry thông qua Thần hộ mệnh – một con nai bạc – của mình. Gần cuối năm học, Snape đã bị phế truất khỏi vị trí Hiệu trưởng Hogwarts ngay trước khi trận chiến xảy ra tại đây. Giáo sư McGonagall và Flitwick đã sẵn sàng chiến đấu với ông, nhưng Snape lựa chọn bay ra ngoài cửa sổ thay vì đánh lại họ.

Hy sinh

Snape bay đến chỗ Voldemort ở Lều Hét và cầu xin Chúa tể hãy tìm Harry Potter trước tiên thay vì tấn công tòa lâu đài. Voldemort không hề nghi ngờ động cơ của Snape, nhưng đã ra tay giết Snape dưới sự trợ giúp của con rắn Nagini trong một nỗ lực sai lầm mong muốn chiếm đoạt hoàn toàn quyền làm chủ Cây đũa Cơm nguội. Đáng tiếc, Snape đã lỡ mất cơ hội trở thành chủ nhân của chiếc đũa khi Draco đã tới đỉnh tháp và tước chiếc đũa khỏi tay cụ Dumbledore trước khi Snape tới. Do đó, cái chết của Snape là hoàn toàn không cần thiết đối với tham vọng làm chủ chiếc đũa của Voldemort.

Trong lúc cận kề cái chết, Harry và Hermione đã ở bên cạnh Snape, nhưng ông đã chảy máu quá nhiều và không thể cứu được nữa. Snape yêu cầu Harry lấy những ký ức của mình vào một chiếc lọ khi chúng đang ùa về trong tâm trí ông lúc đó. Cuối cùng, Snape nói với Harry “Hãy nhìn ta”, và ông mất khi đang nhìn vào đôi mắt xanh của Lily Evans, tượng trưng cho tình yêu dang dở đã mất của mình. Harry mang chiếc lọ về chậu Tưởng Ký của cụ Dumbledore trong phòng Hiệu trưởng và biết được tất cả những câu chuyện chưa bao giờ được kể về tuổi thơ của Snape với Lily cùng người chị Petunia, những lần đối đầu với băng Đạo tăc, và mối quan hệ của ông với thầy Dumbledore. Chỉ sau khi ông chết, Harry mới hiểu được Snape đã hy sinh vì cậu, vì Hội Phượng Hoàng, và Snape chính là “sơ hở trong kế hoạch”, giúp cậu tiêu diệt Voldemort.

Severus Snape là một gián điệp hoàn hảo và ông đã chết một cái chết hoàn hảo đối với một gián điệp: giữ được nguyên vẹn vỏ bọc, chuyển được những thông tin cuối cùng, và nhớ được người phụ nữ ông yêu. Harry đã sử dụng được những thông tin cuối cùng từ Snape để tiêu diệt Voldemort một lần và mãi mãi. Cuối cùng, Harry đã đảm bảo rằng thế giới phù thủy đều biết về vai trò thực sự của Severus Snape, và đặt tên đứa con thứ ba của cậu là Albus Severus Potter, vinh danh người “dũng cảm nhất” mà cậu từng biết.

Nguồn tham khảo chính: Severus Snape

Biên dịch và biên tập: LL